13 kwietnia 2023 roku przypada 80. rocznica ujawnienia przez Niemców informacji o znalezieniu masowych grobów oficerów Wojska Polskiego w Katyniu koło Smoleńska. Były to groby jeńców wojennych, zamordowanych wiosną 1940 roku przez NKWD, na mocy tajnej uchwały Biura Politycznego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z 5 marca 1940 r.

Już 3 kwietnia 1940 roku rozpoczęła się likwidacja obozu w Kozielsku. Wszystkich zgromadzonych w nim jeńców zabito w katyńskim lesie. Przez kolejne sześć tygodni polscy oficerowie byli wywożeni z obozów i rozstrzeliwani: żołnierze ze Starobielska – w Charkowie, a policjanci z Ostaszkowa – w Kalininie. Kolejnych mordów NKWD dokonało w Chersoniu, Charkowie, Kijowie i Mińsku. Egzekucje objęły blisko 22 tysiące obywateli polskich – żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza, Policji Państwowej i innych służb mundurowych, urzędników, uczonych, profesorów wyższych uczelni, artystów, lekarzy, nauczycieli, prawników. Zginęli dlatego, że byli Polakami, którzy ze względu na swoją przywódczą rolę, autorytet i charyzmę mogli w przyszłości zagrozić planowanej sowietyzacji Polski. Stalin winą za dokonaną zbrodnię obarczył nazistowskie Niemcy, a polski rząd na emigracji, który domagał się wyjaśnienia sprawy oskarżył o współpracę z III Rzeszą. W powojennej Polsce prawda o zbrodni katyńskiej była ukrywana i publicznie zakłamywana. Dopiero w 1990 roku prezydent ZSRS Michaił Gorbaczow przyznał, że jest to zbrodnia stalinizmu dokonana przez Rosjan w 1940 roku, a  prezydent Rosji Borys Jelcyn zdecydował o odtajnieniu dokumentów.

Dziś Katyń jest nie tylko miejscem okrutnej zbrodni, ale również symbolem pamięci o wymordowanej polskiej inteligencji oraz nieustępliwego dążenia do prawdy. „Tak jak kłamstwo katyńskie było fundamentem PRL, tak prawda o Katyniu jest fundamentem wolnej Rzeczpospolitej” – podkreślił śp. prezydent Lech Kaczyński w przygotowanym przez siebie przemówieniu, które miał wygłosić podczas obchodów 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

fot. Kancelaria Sejmu – wizerunek Madonny Katyńskiej Anny Danuty Staszewskiej