13 grudnia 1981 r. na mocy uchwały ówczesnej Rady Państwa na terenie całego kraju został wprowadzony stan wojenny. O godzinie 6 rano Polskie Radio i Telewizja nadały przemówienie generała Wojciecha Jaruzelskiego, który poinformował społeczeństwo o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Zamiarem twórców, ogłoszonego niezgodnie z konstytucją, stanu nadzwyczajnego było zdławienie wielomilionowego ruchu społecznego NSZZ „Solidarność” i zastraszenie tych, którzy podjęli walkę z komunistyczną władzą.

Po północy, 13 grudnia 1981 roku na ulice polskich miast wyjechały czołgi, pojazdy opancerzone i wozy bojowe. Zmobilizowano ok. 80 tys. żołnierzy Wojska Polskiego, 30 tys. funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa. Internowano ponad 10 tysięcy działaczy opozycji, w tym przywódców krajowych i regionalnych władz Solidarności. Wprowadzono godzinę milicyjną, zawieszono działalność wszelkich stowarzyszeń i organizacji, zakazano zgromadzeń, strajków i protestów. Do najtragiczniejszych wydarzeń doszło 16 grudnia 1981 roku podczas pacyfikacji strajkującej załogi kopalni „Wujek” w Katowicach. W wyniku przeprowadzonej przez ZOMO i wojsko akcji zginęło 9 górników, a kilkudziesięciu zostało rannych. Do dziś nie jest znana dokładna liczba śmiertelnych ofiar stanu wojennego, szacuje się, że było ich od ok. 50 do ponad 100. Większość z nich poniosła śmierć podczas protestów, strajków i demonstracji. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 r., a następnie zniesiony 22 lipca 1983 r.

W 2002 roku Sejm RP ogłosił 13 grudnia Dniem Pamięci Ofiar Stanu Wojennego. W tym dniu przyłączmy się do społecznej akcji IPN „Zapal Światło Wolności” i o godzinie 19.30 zapalmy w naszych oknach świece. Można również zapalić wirtualną świecę na stronie swiatlowolnosci.ipn.gov.pl.  Kampania IPN nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków żyjących w stanie wojennym, w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 r. wykonała społeczność ówczesnego wolnego świata.

Fot. Kancelaria Sejmu/ Aleksander Zieliński